دوره 2، شماره 5 - ( 3-1395 )                   جلد 2 شماره 5 صفحات 226-207 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

الشریف محمدمهدی. تأملی بر شیوه تفسیری مرحوم استاد دکتر مهدی شهیدی . فصلنامه نقد کتاب فقه و حقوق. 1395; 2 (5) :207-226

URL: http://jlabr.faslnameh.org/article-1-128-fa.html


چکیده:   (3347 مشاهده)

در یک تقسیم بندی کلی می توان منطق حاکم بر استدلال حقوقی را به دو گونه منطق کشفی یا نظری و منطق خطابی یا اقناعی تقسیم نمود. در منطق کشفی و نظری، آنچه موضوعیت دارد قانون و اراده قانونگذار است و مفسر وظیفه­ای جز تشخیص مراد مقنن ندارد و استدلال نیز ابزاری برای رسیدن به این هدف است. در مقابل در منطق خطابی، مفسر دغدغه چیستی نتیجه را داشته و استدلال در این شیوه بیش از آنکه ابزاری برای کشف نتیجه باشد، ابزاری برای تثبیت و «توجیه» نتیجه­ای است که دادرس یا حقوقدان پیش­تر و قبل از استدلال، به اشراق و عرفان حقوقی بدان رسیده و آن را عادلانه و منصفانه می­داند. هر چند هیچ حقوقدانی را نمی­توان یافت که به­طور کامل در یکی از این دو قالب جای گیرد، اما با قاطعیت می­توان گفت همان­گونه که منطق خطابی وجهه غالب در شیوه مرحوم استاد کاتوزیان بحساب می­آید، منطق نظری و کشفی نیز در آثار مرحوم استاد شهیدی، که سخت به قانون­گرایی معتقد بود، حرف نخست را می­زند. با وجود طیف گسترده­ای از حقوق­دانان قانون­گرا و معتقدان به موضوعیت قانون و اراده مقنن، اختصاصات مرحوم شهیدی در مقام استدلال و پای­بندی ایشان به یک روش استدلالی خاص در تمامی‌آثار، از ایشان حقوقدانی صاحب سبک و دارای مکتب استدلالی خاص ساخته است. البتّه نشانه‌هایی از این شیوه را در آثار مؤلفان دیگر نیز کما بیش می‌توان دید؛ اما نقطه اوج این سبک بی‌گمان به مرحوم شهیدی اختصاص دارد. دیدگاه فکری و روش استدلالی ایشان یکی از مکاتب اصلی تفسیر و تحلیل در جامعه حقوقی ایران به حساب می‌آید. نگارنده که احترام عمیقی برای این استاد فقید و مجهول القدر حقوق ایران قائل است، به دلیل برجستگی برخی از شیوه‌های تفسیری در آثار ایشان، مناسب می‌داند از باب حق شناسی و تجلیل از این استاد صاحب سبک حقوق ایران، سخن را در خصوص منطق تفسیری ایشان اندکی بسط داده و با تفصیل بیشتری به ارزیابی و احیاناً نقد شیوه استدلالی ایشان بپردازد. 

متن کامل [PDF 315 kb]   (38 دریافت)    
نوع مطالعه: كاربردي | موضوع مقاله: عمومى
دریافت: 1395/8/5 | پذیرش: 1395/8/5 | انتشار: 1395/8/5

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه نقد کتاب فقه و حقوق می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Jurisprudence & Low Quarterly Book Review

Designed & Developed by : Yektaweb