با ممنوعیت بهره از سوی شرع مقدس و لزوم استفاده از قالب‌های شرعی (قرض‌الحسنه، عقود مبادله‌ای و عقود مشارکتی) در روابط شخصی و تجاری، توجه به ماهیت و قواعد عمومی حاکم بر هر یک از این قالب‌ها و نیز عقودی که در این دسته‌بندی‌ها جای می‌گیرند ضرورت یافت. در این میان، عقود مشارکتی که مبتنی بر تقسیم سود و زیان میان دوطرف هستند در میان فقها و متعاقباً حقوقدانان مباحث متعددی را برانگیخته است. کتاب تبیین ماهیت و آثار عقود مشارکتی نیز در همین راستا تلاش کرده است با توجه به آثار پیشینیان و نگاهی دیگر بار به مبحث عقود مشارکتی، با تأکید بر مباحث فقهی و حقوق مدنی، به مباحث اصلی مطرح‌شده در این‌باره بپردازد. دیدی نقادانه به این اثر نشان می‌دهد اگرچه سعی شده است نگاه جامعی به مجموعۀ عقود مشارکتی و قواعد عمومی حاکم بر آن شود، اما جا برای ارتقاء اثر و بررسی عمیق‌تر مسائل کاملاً باز است.